1
Ластоўскі Вацлаў Юсцінавіч

Асноўныя даты жыцця мовазнаўца, пісьменніка, публіцыста, палітычнага дзеяча Вацлава Ластоўскага

Вацлаў Юсцінавіч Ластоўскі нарадзіўся 27.10.1883 (8.11.1883) ў засценку Калеснікава цяперашняга Глыбоцкага раёна

1902 – уступіў у Польскую сацыялістычную партыю ў Літве (ППС у Літве), якая вяла работу і ў заходняй частцы Беларусі.
1903 – ажаніўся з літоўскай пісьменніцай Марыяй Іваноўскай (Ладзіну Пяледа), якая працавала тады ў Пецярбургу ў чытальні польскіх сацыялістаў.
1906 – спрабаваў у Рызе здаць экзамены на атэстат сталасці, але, паводле ўласных слоў, «зрэзаўся на рускай мове», махнуў рукой на атэстаты і дыпломы, заняўся самаадукацыяй.
1906-1908 – уваходзіў у Беларускую сацыялістычную грамаду (БСГ).
1909 – адны з заснавальнікаў БСГ Антон і Іван Луцкевічы разам з афіцыйным выдаўцом газеты «Наша ніва» Аляксандрам Уласавым запрасілі Вацлава Ластоўскага на сталую працу ў рэдакцыю выдання.
3 сакавіка 1909 – сакратар рэдакцьгі «Нашай нівы» і загадчык першай беларускай кнігарні ў Вільні.
1910 – выдаў «Кароткую гісторыю Беларусі» — першую папулярную абагульняючую працу па нацыянальнай гісторыі на беларускай мове.
1915 – спрабаваў стварыць партыю «Хрысціянская злучнасць». Ён адзін з аўтараў «Меморыі прадстаўнікоў Беларусі», у якой даводзіліся правы беларускага народа на нацыянальна-дзяржаўнае развіццё і якая была прадстаўлена на міжнародную канферэнцыю ў Лазане (Швейцарыя, 1916).
1916-1917 – рэдагаваў газету «Гоман».
1918 – выдаваў у Вільні часопіс «Крывічанін». Ён падтрымліваў урад Беларускай народнай рэспублікі (БНР), абвешчанай у сакавіку 1918.
Канец 1918 – ўзначаліў Беларускае прадстаўніцтва пры літоўскай Тарыбе, потым быў беларускім аташэ пры літоўскім пасольстве ў Берліне.
1919 – уваходзіў у партыю беларускіх эсэраў, са снежня 1919 узначальваў Народную раду (эсэраўскую) БНР, якая адмовілася супрацоўнічаць з белапалякамі. В. Ластоўскі быў кінуты польскімі ўладамі ў астрог.
Люты 1920 – дазволілі выехаць з Польшчы ў Літву. Знаходзячыся ў эміграцыі, В. Ластоўскі ўдзельнічаў у арганізацыі ў Заходняй Беларусі партызанскага руху супраць белапалякаў.
Верасень 1920 – пад уплывам часовага поспеху польскіх войск на Заходнім фронце кіраўніцтва партыі беларускіх эсэраў паспрабавала ўстанавіць кантакт з польскімі інтэрвентамі.
Красавік 1923 – пераканаўшыся ў бесперспектыўнасці далейшай барацьбы, В. Ластоўскі ў выйшаў з урада БНР і неўзабаве адышоў ад актыўнай палітычнай дзейнасці.
1923-27 – выдаваў у Каўнасе літаратурна-навуковы часопіс «Крывіч», надрукаваў некалькі падручнікаў.
1924 – выдаў капітальны для свайго часу руска-беларускі слоўнік (матэрыялы збіраў з 1902).
1926 – выдаў сваю самую буйную навуковую працу — «Гісторыя беларускай (крыўскай) кнігі» — грунтоўны агляд усяго беларускага пісьменства да 18 ст. ўключна.
1926 – напісаў для Інбелкульта і пераслаў у Мінск каштоўныя ўспаміны пра М. Багдановіча і іншыя матэрыялы.
Красавік 1927 – урад Савецкай Беларусі дазволіў В. Ластоўскаму вярнуцда ў Мінск, дзе яму былі створаны ўмовы для навуковай работы. Ён стаў дырэктарам Беларускага дзяржаўнага музея, працаваў у Інбелкульце.
З 1928 – акадэмик і неадменны сакратар АН БССР, садзейнічаў развіццю навукі на Беларусі. Напісаў каларытныя ўспаміны пра нашаніўскі перыяд, пра Я. Купалу (1928, засталіся ў рукапісе).
1927-1929 – уваходзіў у камісію па рэформе беларускага правапісу.
20 кастрычніка 1929 – газета «Звязда» апублікавала пастанову Савета Народных Камісараў БССР «Аб аслабаненні акадэміка Ластоўскага В.У. ад абавязкаў неадменнага сакратара Беларускае акадэміі навук і акадэміка Некрашэвіча С.М. ад абавязкаў віцэ-прэзыдэнта Беларускае акадэміі навук».
Кастрычнік 1929 – вызвалены з пасады неадменнага сакратара АН БССР.
10 красавіка 1930 – пазбаўлены звання акадэміка і высланы на 5 год за межы Беларусі.
1930-1937 – працаваў у Саратаве ва універсітэцкай бібліятэцы загадчыкам аддзела рэдкай кнігі і рукапісаў.
20 жніўня 1937 – паўторна арыштаваны.
23 студзеня 1938 – ваенная калегія Вярхоўнага Суда СССР прыгаварыла «агента польскай разведкі і ўдзельніка нацыянал-фашысцкай арганізацыі» В.Ю. Ластоўскага да вышэйшай меры пакарання — расстрэлу.
10 чэрвеня 1958 – рэабілітаваны па другім прыгаворы.
16 верасня 1988 – рэабілітаваны па першым прыгаворы.
1990 – адноўлены ў званні акадэміка.

 

   1    Наступная старонка

1 2 3 4 5 6 7